Ochotnicza Straż Pożarna w Lenartach

Jesteś tu: Strona Główna > Lenarty

Lenarty

Lenarty


Lenarty

We wczesnym średniowieczu okolice Lenart zamieszkała ludność jaćwieska. W XV wieku zostali oni podbici przez Krzyżaków. Kliknij aby obejrzec w pelnym rozmiarze Jaćwież podzielono pomiędzy Rzeczpospolitą i Zakon Krzyżacki w roku 1422. Ustalono wówczas granicę litewsko-krzyżacką, pokrywającą się w ogólnym zarysie z późniejszą granicą Prus Wschodnich. Ziemie te był pod panowaniem Prus, a potem państwa niemieckiego do II wojny światowej. W 1561 założono Judziki jako wieś chłopską a potem utworzono majątek ziemski Biała Olecka.
27 kwietnia 1573 roku książę Albrecht Fryderyk podał do wiadomości, że jego ojciec nadał w tym miejscu Baltazarowi Zengerowi majątek ziemski Kujawę o powierzchni 30 włók oraz dodatkowo 4 włóki nad strugą Białą, gdzie powstały właśnie Lenarty. Lokację przeprowadzono na prawie lennym. Zenger posiadał uprawnienia w Kliknij aby obejrzec w pelnym rozmiarze zakresie sądownictwa wyższego i niższego i był zobowiązany do jednej służby zbrojnej. W XVII i XVIII wieku majątek ten posiadali lub dzierżawili Ciesielscy, Kraińscy i Więckowscy - polskie rodziny szlacheckie. Dwór w tym czasie znajdował się w Lenartach, Kujawa stanowiła folwark. Miejscowość ta nazywana była Lenharten, Lenahrdten i Lehnarten.

Mapa topograficzna

Pałac w Lenartach Na początku XIX wieku 700-hektarowy majątek nabył za 22975 talarów Fryderyk Seydel z Rodenbeck. Należała do niego także karczma w Mieruniszkach. Od końca XIX wieku Lenarty znajdowały się w posiadaniu rodziny Tolsdorffów. W 1907 roku majątek był jednym z największych w powiecie oleckim. Obejmował 695 hektarów, w tym ponad 87 hektarów lasu. Hodowano w nim 66 koni, 224 sztuki bydła, 324 owce i 98 świń. Należały do niego także mleczarnia i gorzelnia, w której produkowano spirytus z ziemniaków.
Ostatnim przedwojennym właścicielem Lenart był Theodor Tolsdorff, późniejszy hitlerowski generał Wehrmachtu. Zmarł w wieku 70 lat w 1978 roku.
Obecnie istniejący dwór w Lenartach wzniesiono w pierwszej połowie XIX wieku. Jest bardzo ciekawy architektonicznie, a zwłaszcza sala balowa i okrągłe schody prowadzące na piętro. Sala ma tzw. strop wieszakowy i jest dużo wyższa od przylegających obok pomieszczeń na parterze. Z tego powodu pokoje nad nią są niższe. Szerokie schody prowadzące na piętro zostały wykonane z dębu. Zachowały sie duże piwnice z łukowatymi sklepieniami wykonanymi z cegieł i kamieni. W czasie I wojny światowej w wielkiej sali balowej Rosjanie urządzili szpital wojskowy. W pobliżu dworku zachował się cmentarz (obecnie nie ma już na nim śladów po nagrobkach). Pozostała tylko piękna aleja lipowa. Po wojnie w Lenartach utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne. W dworku mieściło się przedszkole. Była także stołówka dla pracowników PGR-u i biuro księgowości. Przez jakiś czas istniał też klub wiejski. Na piętrze dworku urządzono zaś mieszkanie. Po likwidacji PGR-u gospodarstwo dzierżawiła prywatna spółka. Obecnie dworek jest własnością prywatną. Niestety obiekt coraz bardziej niszczeje.

Parafia Judziki

Parafia Judziki


Judziki - wcześniejsze nazwy Judzicken, Juczigken - w 1936 roku otrzymały niemiecką nazwę Wiesenhöhe. Powstały w 1561 roku jako wieś chłopska, czynszowa, na prawie chełmińskim. Starosta książęcy sprzedał w tym czasie 4 włóki lasu Jakubowi z Judzik w starostwie ełckim i polecił zagospodarować dalszych 40 włók przy pomocy sprowadzonych osadników. Mieszkali w niej w roku 1600 wyłącznie Polacy. Szkołę założono w roku 1766. W 1800 roku wieś należała pod względem administracyjnym do Olecka, pod względem sądowniczym - do Ełku, pod względem administracji kościelnej - do parafii w Mieruniszkach. W 1938 r. liczyła 733 mieszkańców.
Parafię św. Apostołów Piotra i Pawła w Judzikach utworzył w 1991 roku biskup warmiński Edmund Piszcz. Wtedy Wacława i Piotr Jagłowscy przekazali działkę pod budowę kościoła oraz domu parafialnego i ówczesny proboszcz, ks. Mieczysław Banek, rozpoczął budowę. W 1993 r. proboszczem został niżej podpisany. W 2000 r. Wojciech Ziemba dokonał uroczystego wprowadzenia do nowo wybudowanego kościoła oraz poświęcił dzwon i Drogę Krzyżową. Niestety, 13 marca br. pożar zniszczył znaczną część kościoła. Odbudowa trwała cztery miesiące. 29 października bp Jerzy Mazur konsekrował świątynię. Do parafii należą wsie: Judziki, Babki, Biała Olecka, Bialskie Pola, Lenarty.


Pałac w Białej Oleckiej

Pałac w Białej Oleckiej

Biała Olecka - dawny zespół pałacowo-parkowy z elewacją frontową zwróconą na północny zachód i rozległą częścią gospodarczą, położony około 14 km na północ od Olecka. Pięknie usytuowany nad rozlewiskami rzeki Lega. W tym miejscu w 1562 r. książę Albrecht nadał dobra rycerskie Jerzemu von Diebes, w 1695 r. mieszkał tu Gotard von Buddenbrock, major wojsk polskich. W XVIII wieku w Białej Oleckiej rezydowała polska szlachta, Semkowscy i Warkojowie. Od około połowy XIX wieku dobra należały do Tolsdorffów. Rezydencja usytuowana jest między niewielkim parkiem a obszernym podwórzem gospodarczo-inwentarskim. Pałac w stylu neobarokowym zbudowany w początkach XX wieku. Obszerna dwukondygnacyjna budowla, wzniesiona na planie prostokąta z wielobocznymi wieżyczkami na narożach od frontu przykryta wysokim dachem czterospadowym. W elewacji frontowej taras przed wejściem głównym, podtrzymywanym przez cztery kolumny. Pałac został spalony podczas I wojny światowej, lecz odbudowany prawie według pierwowzoru, zmieniono tylko otwory okienne na mniejsze. W 1926 r. należał do Fritza Tolsdorff. Do dziś zachowały się imponujących rozmiarów zabudowania gospodarcze i inwentarskie. W latach trzydziestych majątek przeszedł na własność Leo Brodowskiego, który w okresie Trzeciej Rzeszy organizował w pałacu roczne obozy szkoleniowe dla młodzieży z dużych miast (Hitlerjugend). Pałac nie został zniszczony podczas II wojny światowej, a na obszarze majątku utworzono państwowe gospodarstwo rolne, w pałacu funkcjonowały biura i mieszkali pracownicy zakładu. Po wyeksploatowaniu został opuszczony, spłonął w latach osiemdziesiątych. W 1990 r. pałac już w stanie ruiny został kupiony przez prywatną osobę. Po raz drugi w historii został odbudowany zgodnie z pierwowzorem. Do dziś robi wrażenie. Zachował się stary warsztat mechaniczny i przed pałacem słupy bram wjazdowych, podjazd konny pod schody pałacowe oraz miejsce na kwietnik przed budynkiem. Obok – wolno stojący dom zarządcy. Za budynkami gospodarczymi znajduje się teren byłej stacji kolejki wąskotorowej.

nach oben